فضای سبز در طراحی شهری

از دهه 1950 میلادی درخت کاری بخشی با اهمیت در طراحی شهری به شمار می رود.درختکاری یکی از بهترین سرمایه گذاری هایی است که یک شهر می تواند در زمینه طراحی شهری انجام دهد.بعلاوه مردم به درخت علاقه دارند و سبزه و درخت نشانه ای از زندگی در شهر است.اما آنچه بایستی در طرحهای درخت کاری در نظر داشت این است که درختان در کجا و چگونه غرس شوند.باید مشخص شود که چه جاهایی نباید درخت کاشته شود.اگر از درختکاری برای مشخص کردن خیابانها یا مناطق خاص استفاده می شود به تنوع گیاهی زیادی بین نوع درختان نیاز است تا از نظر بیننده معمولی که علاقه خاصی به جزئیات گیاه شناسی ندارد قابل تشخیص باشد.در انتخاب گیاهان و نظم و ترتیب استقرار آنها در فضاهای خیابانی بایستی نکاتی مورد توجه قرار گیرد:

1-ایمنی فضای خیابان کاملاً تأمین باشد.

2-تناسب گیاهان با فضای خیابان مد نظر قرار گیرد.

3-گیاهانی انتخاب شوند که زباله کمی تولید کنند.. در طراحی فضاي سبزبایستی به این نکته توجه کرد که عابران پیاده براي رسیدن به مقصد کوتاه ترین راه را انتخاب می کنند. چنانچه مسیر پیاده در داخل فضاي سبز کوتاه در نظر گرفته نشود آنها از داخل فضاي سبز عبور کرده و مسیر کوتاهی براي خود درست خواهند کرد و این امر روز به روز منجر به تخریب فضاهاي سبز شهري خواهد بود. (لذا مشکل از آنجا آغاز می شود که طراحان فضاي سبز براي زیباسازي منظرمسیرهاي پیچ در پیچ و با شیب ملایم را در نظر می گیرند حال آنکه عابران پیاده مسیر مستقیم و صاف را ترجیح میدهند.

انتخاب مکان نادرست و طراحی نامناسب جهت توسعه فضای سبز

در بسیاري از کشورهاي جهان در نرده حفاظ (گاردریل) در وسط بزرگراهها به فواصل معینی دروازه هایی تعبیه می کنند تا در مواقع اضطراري و امداد از این دروازه ها براي تغییر مسیر حرکت و یا امداد رسانی استفاده کنند اما در صورتی که رفوژمیانی خیابانها و بزرگراهها درختکاري شده باشد چنانچه تصادفی در یک جهت عبور پیش بیاید امکان دسترسی و امداد به هیچ وجه وجود ندارد. طراحان شهري اغلب به منظور استفاده بیشتر از فضا ونیز زیبایی بصري رفوژ میانی خیابانها را درختکاري می کنند نمونه چنین عملکردي در تهران فراوان است. حال آنکه درختان وسط جدول (رفوژ وسط) خصوصا در محل تقاطع و به ویژه زمانی که شاخ و برگ درختان زیاد باشد مانع دید رانندگان می شوند استفاده از چمن براي چنین مواردي مفیدتر است ضمن آنکه آب دادن به گلها و درختان جدول میانی (رفوژ وسط) خیابانها و بزرگ راه ها به ویژه با تانکر آب براي ترافیک مشکلاتی را به وجود می اورد و تا کنون چندین حادثه را در این رابطه شاهد بوده اید . علاوه بر این به دلیل بی دقتی در آب دادن یا طراحی نامناسب سیستم آبیاري اغلب آب به سطح سواره رو نفوذ کرده و باعث لغزندگی و در فصول سرد یخ زدگی سطح سواره رو می شود که به مراتب تصادفاتی را در پی خواهد داشت . از آنجایی که کاشت درختان در حاشیه خیابانها و بزرگراهها تاثیر مثبت در کاهش آلودگی صوتی دارند اما باید به این نکته توجه داشت که کمربند هایی که درختان با بوته ها ایجاد می کنند اگر کم عمق یا کم عرض باشند اثر چندانی در جلوگیري از نفوذ صدا نخواهد داشت . این نوع حصارها براي آنکه موثر باشند باید به اندازه کافی متراکم بوده و حداقل عرضی برابر 50 سانتیمتر را دارا باشند. و افزون بر این تراکم بوته هاي کاشته شده بایستی کاملا از سطح زمین رو به بالا باشد.

عدم توجه به مسیر راهها

امروزه در شهرها به فضاي سبز، چمنها، باغچه ها و مسیر راهها توجه زیادي می شود و براي نگهداري آنها هزینه زیادي پرداخت می گردد. نوارهاي سبزي که بین پیاده روها و خانه هاي مسکونی قرار دارند براي هر تازه واردي به محله هاي شهر خوش آیند و دلپذیر است مردم دوست دارند مدتها در کنار این نوارهاي سبز و زیبا قدم بزنند وآنها را از نزدیک لمس کنند گاهی بی اختیارداخل چمنها می شوند بدون آنکه قصد تخریب کردن آنها را داشته باشند . این چمنها و نوارهاي سبز کنار خیابانها ، مقابل خانه ها اگر با توجه بیشتري نگهداري شوند مدتها به حیات خود ادامه می دهند و چشم اندازي زیبا در امر توسعه فضاي سبز شهر فراهم می کنند ولی اگر عرض پیاده روها کافی نباشد زیر پاي عابران تخریب می شوند و برخی افراد بی توجه خصوصا بچه ها این فضاها را لگد می کنند.

چنانچه می دانیم فضاي سبز و پارکها همچون ریه هاي شهرعمل میکنند به طوریکه CO2 هوا را گرفته اکسیژن را به محیط بر می گردانند واز این رو به پالایش هواي شهري کمک می کنند. و شهرها براي پویایی به راه و براي زنده ماندن به فضاي سبز نیاز دارد. این هر دو بایستی به نحوي در بافت شهر ترکیب شوند که مکمل یکدیگر باشند نه مزاحم همدیگر. به این طریق است که پارکها مشکلی براي عبور و مرور ایجاد نخواهند کرد و راهها نیزدر تداوم خود به حریم فضاي سبز تجاوز نخواهد نمود.